MEHMETMERİÇ UÇAR
TÜRKİYE’DE AFİŞ ÇALIŞMALARININ
BAŞLAMASI VE AFİŞİN TÜRKİYE’YE GELMESİ
Türk grafik çalışmaları, tezhiplerle
donatılmış, minyatürlerle süslenmiş el yazması
kitaplarla
doğmuştur. İbrahim Müteferrika'nın matbaayı getirmesiyle gerçek anlamda grafik
çalışmalarına başlanmıştır. İbrahim Müteferrika ilk olarak 1729'daVan kul adlı
sözlüğün basımını yapmıştır. Yine ilk resimli kitap İbrahim Müteferrika
tarafından gerçekleştirilen"Tarih-i Hind-i Gariba" adlı kitaptır. O
devir için (19.yy) mükemmel çizimler içeren CeditAtlas Tercümesi adlı Türkçe
Coğrafya Atlası'nın basımı gerçekleştirilmiştir. Meşrutiyetle birlikte (1908)
basın özgürlüğünü, gazetelerde ilanların çoğaldığını ve ilan şirketlerini kurulduğunu görmekteyiz
Afiş sanatının gerçek anlamda Türkiye'ye
girişi Cumhuriyetin ilk yıllarına rastlar. Bu dönemde Almanya'da öğrenim görmüş
olan ve afişe ilgi duyan sanatçılarımız (İhapHulusi, Kenan Temizan) bu alanda
çalışmaya başlamışlardır. İhap Hulusi'nin afişlerinde sağlam bir desen gücünün
yanında, kompozisyon büyük lekelerle kurulmaktadır. Özellikle ressamları bile
endişelendiren fotoğrafikten korkusuzca yararlanmıştır.
TÜRKİYE’YE SİYASİ AFİŞLERİN GELİŞİ
Türkiye'de politik afişlerin bir türü olan
seçim afişleri 1946 yılında çok partili
döneme geçişten
sonra uygulanmaya başlanmıştır. Daha öncesine ait elde belge olmayışı nedeniyle
seçim afişlerinin geçmişini bu tarihten başlatmak gerekiyor. "
14 Mayıs
1950seçiminden önce sokaklarda, köy kahvelerinde CHP ve DP’nin kullandıkları
sloganları içeren afişler yer almaktaydı. O zaman anımsadığımıza göre seçim
afişlerinde amblem niteliği taşıyan tek sembol olarak CHP’nin altı oku kullanılıyordu.
Diğer partiler ise partinin adının baş harflerinden oluşan "rumuz"
kullanıyorlardı. Daha sonraki seçim dönemlerinde parti amblemleri Amerikan varileşti.
Yani hayvanların simge olarak kullanılması siyasal yaşantımıza girdi. Bu
amblemler yeni parti seçim afişlerinde yazılarla birlikte kullanılmaya
başlandı, hala da kullanılmakta..."
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder